Siriako errefuxiatuei laguntzea helburu duen ‘Etxebarri con Siria’ elkarteko presidentea da Lorena Vélez. Besteak beste, errefuxiatuei nola lagundu eta herritarron inplikazioa zenbatekoa den ditugu hizpide

Borrokek eragindako iheslarien egoera dramatikoak bultzatuta eurei laguntza emateko elkartea sortu zuen Lorena Velezek (Bilbo, 1979) 2016an Etxebarriko beste bost lagunekin batera. Bilboko Santutxu auzoan hazi arren, 2008. urtetik etxebarriarra da Lorena, ogibidez ingeniaria. Hasieran bere harri-koskorra ekarri nahi izan zuen, baina, konturatu gabe, geldiezina den espiralean murgildu zen. Tragedien eta bidegabekerien aurrean gizarteak hartu ohi duen jarreraren inguruko hausnarketa egin digu eta dirua eta materiala biltzeko antolatzen dituzten ekintzen xehetasunak azaldu dizkigu. Eurek lortutakoa SOS Refugiados eta AAPS (Siriako Herriari Laguntzeko Elkartea) elkarteek bideratzen dute.

Noiz eta zergatik sortu zenuten ‘Etxebarri con Siria’?
2016. urtean Siriako gatazka protagonista nagusienetako bat izan zen hedabide orotan eta egoeraren berri jakiteak min egiten zidan, zerbait egin beharraren sentsazioa neukan. Urte horretan umeak eramateko motxilen bilketa egin zuen Donostiako ‘Pasaportes para Siria’ elkarteak eta nirea emateaz gain nire ingurukoei ere eskatu nien. Azkenean, Etxebarriko Harribide fundaziokoekin hitz egin ondoren, Udalarekin harremanetan jarri nintzen eta bilketa gunea jartzeko prest agertu zen. Egoera baliatuta, herritarrei deia luzatu genien eta ekimena arrakastatsua izan zen erabat. Motxilez gain, errefuxiatuentzat beharrezkoa zen gauza pila bat lortu genuen. Topera betetako 23 palet bidali genituen.  

Partikular gisa lortu daitekeena ikusita eta ezagutu nituen lagunek animatuta irteteko ezinezkoa, edo behintzat oso zaila, den kiribil batean sartu nintzen. 

Elkartea, dena den, iazko udan erregistratu genuen, diru-laguntzak eta jasotzeko ezinbestekoa baita. Herrian boluntario ugari dagoen arren, elkartean sei lagun baino ez gara.  

Zein da helburua?
Elikagaiak edo premia-premiazkoak diren materialak bidaltzeko bilketak egiten ditugu eta dirua lortzeko ekintzak antolatu ere bai. Laguntza Sirian bertan dauden esparruetara eta Greziako iheslarienetara heltzen da.

Iaz mendi martxa antolatu zuten lehen aldiz Etxebarrin eta dirua biltzeko kanpaina egin zuten Etxebarri Con Siria elkartetik // Argazkia: Etxebarri Con Siria

Nola ikusten duzue Siriako gatazka?
Konplikatua da, gerra guztietan gertatzen den bezala interes gehienak ekonomikoak direlako eta konponbidea ez dagoelako herrialdean bertan daudenen esku, kanpoan baizik. Munduari ez zaio inporta Sirian bizi direnen edo herria behartuta utzi behar izan dutenen egoera. Ez naiz politikan batere aditua baina nire aburuz konponbidea urrun dago, oso urrun.

Nortzuk osatzen duzue ‘Etxebarri con Siria’?
Lehen aipatu bezala elkartea berria da oso eta bakoitzak bere kargua hartu du. Guztira sei gara: Silvia, Guillermo, Ali, Loli, Silvia eta ni neu. 

Zeintzuk dira zuen burua ezagutzera emateko eta dirua biltzeko egiten dituzuen ekintzak edo jarduerak?
Jarduera handiak antolatzeko denbora eskasa dugu eta Etxebarri herri gaztea izanda familia ekintzak dira ondoen funtzionatzen dutenak. Nire senarra sukaldari ona denez, hilabetean behin, janaria prestatzeko tailerrak egiten ditugu, Harribidek utzitako gaztegune batean. 

Iaz, bestalde, oso arrakastatsua izan zen Mendi Martxa antolatu genuen eta baita urte-amaierako kotilioia ere. Hortaz aparte, momentuan salgai ditugun produktuak saltzeko azoka-txikietan hartzen dugu parte. 

Zer motatako bilketak egiten dituzue?
Orain arte bilketa ezberdinak egin ditugu: elikagaiena, pardelena, higiene eta behar-beharrezkoak diren produktuena, haur-kotxeena…SOS Errefuxiatuak elkartekoek guk baino hobeto dakite euren beharrak zeintzuk diren eta zer bildu esaten digutenean orduan hasten da gure lana. Gure zeregina kanpaina martxan jartzea da. 

Aipatzekoa da arropa ematea errazena izan daitekeela baina biltzeko, zailena. Gutxi gara eta trasteleku bat eskuratu berri dugun arren, arropak leku handia behar du eta ondo sailkatzeko denbora asko behar da. Arropa emateko orduan askok irizpiderik ez dute eta baztertze lana ere gogorra izan ohi da. Errefuxiatuak behartsuak dira, bai, baina duintasunari eusten diote, ezin da edozer gauza dohaintzan eman.

Nora eta nola heltzen da laguntza?
Bi elkarte ezberdinekin egiten dugu lan. SOS Errefuxiatuakek Grezia du helburu eta AAPS (Siriako Herriari Laguntzeko Elkartea) Siriaraino sartzen da, bertan dauden kanpamentuetaraino. Seurrek doan egiten ditu estatu barruko bidalketak, baina Valentziako portuan dagoen edukiontzia zabalik mantentzea garestia da eta 3000 euro inguru balio du Greziara bidaltzen den edukiontzi bakoitzak. Greziara heltzen denean kamioietan sartu eta banaketa egiten da. Horregatik behar dute elkarte hauek dirua. Eurak dira txikiagoak garen elkarteon laguntza bideratzen dutenak. 

Zer da errefuxiatu batek premiazkoa duena?
Logikoa denez, bizitokia, jatea, edatea eta abar, baina Europan beharrezkoa dutena errefuxiatu kondizioa eskuratzea da. Gehienek ez dute lortzen eta, beraz, legez kanpoko inmigranteak baino ez dira. Lege laguntza behar dute kondizio hori erdietsi ahal izateko. Atenasen ‘squad’ izeneko eraikinak okupatu dituzte eta hutsik dauden hainbat hotel utzi dizkiete bertan egoteko. Bestalde, anarkikoagoak diren beste hainbat lekutan ere badaude eta negargarriak diren kanpamentuetan ere bai. 

Egoera kaskarrena, dena den, irletan dago (Lesbos, Quios…). Kanpin dendetan bizi dira eta bertan, adibidez, guretzat hain oinarrizkoa den beroa astintzea da lehentasuna.

Errefuxiatu batekin egoteko aukerarik izan al duzu?
Grezian dauden edo egon diren boluntarioekin bai, baina ez errefuxiatuekin. Nire semeak txikiak dira eta ez dut aukerarik ikusten. Agian aitzakia baino ez da, prest ez nagoen seinale. SOS Errefuxiatuaketik  joatera animatzen gaituzte, eta egoera bertatik bertara ikustera, baina badakit ikaragarri sufrituko nukeela. 

Kostata animatzen al da jendea halako proiektu batean parte hartzera?
Helburua etxean daukazun zerbait ematea bada erraz animatzen da, baina bestela ez. Alde batetik, gogortuta gaudelako erabat horrenbeste albiste mingarri irakurrita eta irudi krudel ikusita eta, bestalde, politikaren eragina oso handia delako, txarrerako noski. Etxebarrin, gainera, jarduerez gainezka gaude eta Udalak doan antolatzen ditu ia gehienak, horretara ohituta gaude. 

Gakoa erakargarria edo ezberdina den jarduera bat eskaintzean datza, berdin dio solidarioa izatea edo ez. Ez gara herritarren edo boluntarioen jarrera kritikatzen ari, ezta pentsatu ere, kritika urrutirago doa. Gizartea bihozgabe bihurtzen ari da, guztiz itsu eta sor gaude. Zabalik ditugun fronteak gehiegi dira eta guztietara ezin garenez heldu ez dugu bakar batera iristeko ahaleginik egiten. Gure esperientzia oinarritzat hartuta argi dago, trukean ez baduzu ezer ematen jendea ez da joaten. Biziki interesgarriak izan diren sentsibilizazio-hitzaldiak eman ditugu eta arimarik ere ez da agertu.

Konta iezazkiguzu eskuartean dituzuen proiektuen nondik norakoak.
Udaberrira bitartean sukaldaritza tailerrekin jarraituko dugu eta maiatzean ‘Ehuneko bat’ jaialdia egingo denez salmahai bat jarri eta paella bat prestatzeko asmoa dugu, herrikoen eta herrira hurbiltzen direnean artean saltzeko. Udan geldialdi bat egon ohi da eta irailean gogotsu itzuliko gara Mendi Martxarekin; aurtengoa irailaren 29an izango da seguru asko. 2018koa ezin hobeto atera zitzaigun, giroa eta parte-hartzea bikainak izan ziren. Aurtengo helburua iazko arrakastari eustea izango da. Azkenik, urtea biribiltzeko, kotilioia, umeei zuzendutako ekintzaren bat eta nobedade izango den San Silvestrea. 

Goiko lerroetan aipatutakoaz aparte, noski, SOS Errefuxiatuaketik eskatzen dizkiguten bilketa kanpainak martxan jartzeari ekingo diogu.

Afganistan, Irak, Siria, Grezian ez da gerrarik egon baina egoera benetan latzari egin behar izan diote aurre…
Bai eta azpimarratzekoa da gainera Grezia dela Europa mailan gerratik ihes egin duten lagun gehien hartu dituen herria. Kontrako mugimenduak ere badaude, baina gorriak ikusi ditu eta errefuxiatuak hartzen ari da.