☉ Hego Uribe
Etxerreko putzua / Fauna hezeguneetan / Animalien zerrenda
Zein animalia daude Etxerreko putzuaren bueltan? Zingira berreskuratuz gero, zein animalia bizi edo gerturatu daitezke? Desagertzeko arriskua dagoen espezieren bat berreskuratzeko balio dezake? Galdera horiei erantzunez, ikerketa-txostenei eta orrialdeotan ageri diren adituen galdetu diegu. Honakoak dira animalietako batzuk.
Zein animalia daude Etxerreko putzuaren bueltan? Zingira berreskuratuz gero, zein animalia bizi edo gerturatu daitezke? Desagertzeko arriskua dagoen espezieren bat berreskuratzeko balio dezake? Galdera horiei erantzunez, ikerketa-txostenei eta orrialdeotan ageri diren adituen galdetu diegu. Honakoak dira animalietako batzuk.
Martin arrantzalea
Alcedo atthis
Euskal Herrian urte osoan ikusten dira martin arrantzaleak, baina neguan populazioa handitu egiten da. Aintzira, padura, ibai eta erreketan aurkitzen da baina gizakiak egindako urtegi, ubide eta askatan ere ikus daiteke. Hegazti koloretsua da. Burua, bizkarra eta buztana urdinak ditu, eta luma batzuek distira metalikoa dute. Azpialdea, berriz, laranja bizia da. Buruan eta eztarrian kolore zuriko lerro batzuk ere baditu. Euskaraz zenbait izen ditu txori honek: (Ur)markinete, (Ur)martinete, Aniltxori, Endari-txori, Errekatxori, Kulaberde, Markiñota, Martin-polit, Martin arrantzale, Martintxo, Martintxori, Sanmartintxo, Ur-makinista, Ur-martin, Ur-mikelete, Urtxori…
Hegoaldeko zuhaitz-igela
Hyla meridionalis
Euskal Herriko, Frantzia hegoaldeko eta Iberiar Penintsulako hezeguneetan bizi da, inguruko urmael eta putzu iraunkorren eta errekatxoen ertzetan diren landare ugariz estalitako tokietan, batez ere, sasi, sahats, lezka eta karizeak eta beste formazio batzuk diren tokietan. 1996. urtetik dago EAEko Espezie Mehatxatuen Katalogoan eta Euskal Herrian desagertzear dagoen espeziea da. Gaur egun Mendizorrotz mendira eta Hazparnera mugatuta daude gelditzen diren populazioak. Hala ere, Etxerreko putzua berreskuratuko balitz, toki aproposa izango litzateke bertan bizitzeko.
marra gorridun burruntzia
Sympetrum striolatum
Europako libelularik ohikoenetako bat da, uretako eremu askotan agertzen dena, baina, hazkuntza-eremu bezala, ur bareak nahiago ditu, urmaelak eta lakuak kasu. Burruntzi txiki hori habitat mota askotan dago, hala nola, aintziretan, urmaeletan, ubideetan eta ibai geldoetan. Askotan sorgin-orratzekin nahasten dira, antzeko itxura dutelako: burruntziak gorputz handikoak eta hegaldi azkarrekoak dira, eta sorgin-orratzak argalagoak eta delikatuagoak.
Sorgin-orratza
enallagma cyathigerum
Burruntzien antzekoak dira, baina, pausaturik daudenean, sorgin-orratz helduek atzerantz oblikuoki bertikalean biltzen dituzte hegoak. Burruntziek, berriz, ez dituzte biltzen eta horizontalean jartzen dituzte. Garrantzi handiko elementuak dira ur gezetako ekosistemetan. Izan ere, bizitza osoan zehar harrapakariak direnez, zeregin erregulatzaile galanta dute biotopo horietako ornogabeen populazioa gobernatzen, eta aldi berean harrapakin izanik, katea trofikoen goi-mailetako animalien elikagai ere badira. Hortaz, txitxi-burruntzi eta sorgin-orratzak ekosistemaren osasunaren adierazle onak dira, beroriek egotea ur gezetako faunaren aberastasun-indizea delarik.
Apoarmatu istizalea
Emys orbicularis
Euskal Herriko uretan ikus daitekeen dortoka bat da. Ur geldietan eta hareazkoak eta belartsuak diren hondoak dituzten ibaien meandroetan bizi da. Orojalea da, baina intsektu, har, molusku eta arrain txikiak jaten ditu batez ere. Luzaroko bizitza dute: alegia, 100 urte baino gehiago bizi daiteke. Helduen oskola zapala 20-30 zentimetrokoa izaten da, obalo formakoa. Orokorrean, emeak arrak baino handiagoak dira.
apo lasterkaria
Epidalea calamita
Eurite edo desizozteen ostean sortutako putzuak, urmaelak edota hezeguneak erabiltzen ditu arrautzak erruteko. Apo lasterkaria ilunabarrekoa eta gautarra da baina sasoi euritsuetan eta araldian zehar egunez ere azaltzen du aktibitatea. Apo lasterkari helduek 60-70 milimetroko luzera dute eta bizkarraren erdian marratxo hori bat dute. Batez ere, intsektu, zizare eta narrasti txikiez elikatzen da. 15 urte arte bizi da.
Koartza hauskara
ardea cinerea
Koartzak ohikoak dira Euskal Herriko hezegune askotan —barnealdekoetan zein kostaldekoetan—. Ura dagoen edozein ingurutan bizi daiteke hegazti hau. Bere elikagai nagusiak urtarrak edo erdi-urtarrak direnez (arrainak eta anfibioak batez ere), padura, urmael, erreka eta ibaietan ibili ohi da normalean. Euskal Herrira negua igarotzera etortzen dira gehienak, baina badira urte osoa hemen igarotzen dutenak ere. Euskal Herrian bizi diren koartzen artean daude, besteak beste: koartza hauskara (ardea cinerea), koartza gorria (ardea purpurea), koartzatxo txikia (egretta garzetta) eta koartzatxo itzaina (bubulcus ibis). Hegazti hauek koartza, gartza edo amiamoko izenez ezagutu izan dira euskaraz, baita lertxun edo lertsun izenez ere (izen okerra).
bisoi europarra, ur-ipurtatsa
Mustela lutreola
Galzori larrian dagoen animalia da, eta haren populazio bideragarri bakarrak Euskal Herrian, Errioxan, Burgosen eta Frantziako Landetan daude. Bizkaian, besteak beste, Ibaizabal eta Nerbioi ibaietan ikusi da. Ibaietan, erreketan, aintziretan, inguru zingiratsuetan, ubideetan, paduretan eta kostaldeko inguruetan bizi izaten da. Batez ere jarduera gauekoa eta ilunabarrekoa du. Haragijalea da eta batez ere arrainak, ugaztun txikiak eta hegaztiak jaten ditu, baita anfibioak, narrastiak eta intsektuak ere.
☉ Hego Uribe
Autobus zerbitzu osagarria jarri du Metro Bilbaok Etxebarri eta Basauri artean
Autobus zerbitzua 20 minuturo izango da Etxebarritik zein Basauritik, gaurko eguna bukatu arte. Trenak hasi dira bi geltokien artean zirkulatzen, baina trenbide bakar batetik egingo dutenez, maiztasunak txikiagoak dira
Gaur goizean Basauri metro geltokia itxi dute katenarian gertatutako “sute txiki” baten ondorioz, eta Etxebarri eta Basauri geltokien artean zerbitzua etenda egon da.
Metro Bilbaok duela ordubete jakinarazi duenez, 15:10etik aurrera autobus zerbitzua jarri du martxan Etxebarri eta Basauri arteko ibilbidea betetzeko, bi noranzkoetan.
Autobusak Etxebarritik, metro geltokitik, zein Basauritik (Arizko Ikastolaren ondotik eta Begiratokietatik) aterako dira 20 minuturo (15:10-15:30-15:50… hurrenez hurren), Arizen gelditu gabe. Autobus zerbitzua gauera arte luzatuko dute.
Gainera, trenak bi geltokien artean zirkulatzen hasi direla adierazi dute, “baina trenbide bakar batetik egingo dutenez, maiztasunak txikiagoak dira”, diote.
Metro Bilbaotik adierazi dutenez, matxura gauean zehar konponduko dute, “goizeko lehen ordutik ohiko zerbitzua eskaini ahal izateko”.
☉ Hego Uribe
Hego Uribeko dozenaka pentsiodun Gasteizen batu dira 1080 euroko gutxieneko pentsioa aldarrikatzeko
Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeen atarian, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak (EHPM) manifestazioa egin du gaur Gasteizen.
“Apirilaren 21ean hauteskundeak izango dira EAEn. EHPMk zuzenean interpelatuko diegu aurkezten diren alderdi politikoei, 1080 euroko gutxieneko pentsioa berehala ezartzeko konpromisoa hartzeko; genero-arrakalarekin amaitzeko; eta osasun-zerbitzu publikoak eta mendekotasunaren eta zaintzaren arretarako zerbitzu publikoak hobetzeko neurri eraginkorrak hartzeko”, diote.
Datuak datu, 2024ko martxoan EAEn 165.000 pentsiodunek eta Nafarroan 50.000k 1080tik beherako pentsioak dituztela adierazi dute EHPMtik, “horietatik 110.000 EAEn eta 32.000 Nafarroan emakumeak”.
“Egia esan, EAEko emakume pentsiodunen % 44k eta Nafarroan % 52,7k 1080tik beherako pentsioak kobratzen dituzte. Esan daiteke 2023ko martxoko zenbakiak oraingoko berdinak zirela: ez da ezer aurreratu”, diote.
Mozioak udaletan
Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak mozioak aurkeztu ditu azken urteetan udaletxeetan eta Batzar Nagusietan, gutxieneko 1080 euroko pentsioaren alde.
Hego Uribeko Pentsiodunen Mugimendutik GEURIAra bidali diguten argazkietako bat // Utzitakoa
“Gaur gaurkoz 179 udalek eta Gipuzkoako Batzar Nagusiek gure eskaria babestu dute; Arabako eta Bizkaiko Batzar Nagusien eta beste udal batzuen jarrera falta da, baina EAEko eta Nafarroako udal erakundeen erdiak baino gehiagotan gure mozioa onartu izana ospatzen dugu”, diote.
Hego Uribe eskualdeari dagokionez, Arrigorriagan, Etxebarrin, Galdakaon, Zaratamon eta Zeberion mozioa onartu zuten, eta Basaurin eta Ugaon, ordea, ez.
3.000 pentsiodun
Guztira 3.000 pentsiodun batu dira mobilizaziora, tartean Hego Uribeko dozenaka lagun ere.
“Hego Uribetik autobus bat eta auto bat bertaratu da Gasteizera: Galdakaotik, Ugaotik eta Basauritik. Eskualdetik guztira 60 lagun etorri gara”, adierazi diote GEURIAri.
Pentsio duinen aldeko borroka 2018ko urtarrilean hasi zuen EHPMk. Ordutik astelehenero batzen dira udaletxe aurreetan.
“Duela sei urte baino gehiagotik astelehenetik astelehenera egiten ari garen mobilizazioekin batera, babes horiek borrokan jarraitzera bultzatzen gaituzte. Bizi-baldintzen narriadura eta pentsiodun nagusien artean pobrezia-mailak handitzea ez da murrizten”, diote.
Hauek Hego Uribeko Pentsiodunen Mugimendutik GEURIAra bidali dituzten argazkiak:
☉ Hego Uribe
‘Azpikontratak jopuntuan’ mahai-ingurua antolatu du Hego Uribeko Kontseilu Sozialistak Galdakaon
Osakidetzako egoera salatu du Hego Uribeko Kontseilu Sozialistak. “Azken urteetako krisi kapitalistaren adierazle zuzenak diren osasungintza publikoaren kolapsoa eta azpikontratetan gero eta ohikoagoak diren lan baldintza kaxkarrak salatzen ditugu”, diote.
“Izan ere, auzi honi dagokionez gure inguruan azken hilabeteetan eman diren aldaketak nahiko nabariak dira, San Migeleko pediatriako murrizketak, ospitaleko zerbitzu ezberdinen pribatizazioa, anbulantzietako langileen greba luzeak, ospitaleko biltegietako langileen egoera…”, salatu dute.
Ildo horretan, ‘Langile boterea eraiki. Badago alternatiba’ lemapean zenbait ekintza antolatu dituzte apirilean: ‘Azpikontratak jopuntuan’ mahai-ingurua Galdakaon apirilaren 18an eta maiatzaren 1era begira herri batzarrak deitu dituzte Galdakaon eta Basaurin.
“Euskal Herriko Kontseilu Sozilistatik instituzioen alternatiba faltsuetatik haratago alternatiba erreala badagoela zabaldu nahi dugu, langile boterearen eraikuntza. Hala nola, langileriaren bizi baldintzen hobekuntza lortzeko, iruzur instituzionalen aurrean, langileriaren independentzia politikoa oinarri izanda, gure interesen alde mobilizatzen eta antolatzen jarraitzea ezinbestekoa da”, diote.
Egitaraua
Apirilak 18, osteguna
Mahai-ingurua: ‘Azpikontratak jopuntuan’. Anbulantziak Borrokan eta Bilbo Handiko borrokak CGTko kide baten eskutik
18:00 Torrezabal Kultur Etxea (Galdakao)
Apirilak 26, ostirala
Herri Batzarrak: ‘Maiatzaren 1ean mobilizatzeko beharraz’
18:30 Torrezabal Kultur Etxea (Galdakao)
18:30 Pozokoetxe Kultur Etxea (Basauri)
Luntxa egongo da
☉ Hego Uribe
‘Gorbeiako Nire Txoko Kuttuna’ argazki lehiaketan parte-hartzeko epea zabaldu dute
Abuztuaren 31ra arte zabalik dago Gorbeialdeko argazki lehiaketaren bigarren edizioan parte-hartzeko epea
Abuztuaren 31ra arte zabalik dago Gorbeiako Nire Txoko Kuttuna argazki lehiaketaren bigarren edizioan parte-hartzeko epea.
Lehiaketaren helburua Gorbeia Helmuga Historikoaren lekuak edo esperientziak erretratatu eta Instagram sare sozialean elkarbanatzea da. Argazki horiek Arakaldo, Aramaio, Arantzazu, Arratzua-Ubarrundia, Artea, Areatza, Bedia, Galdakao, Legutio, Otxandio, Orozko, Ubide, Urkabustaiz, Zeanuri, Zigoitia eta Zuian egin daitezke. Hego Uribe eskualdea Gorbeialdetik benetan hurbil daude: Galdakao eta Zeberio dira eremutik gertuen dauden bi udalerriak.
Sariak eta parte-hartzeak
Sari bi banatuko dituzte guztira: lehiaketaren garaileak 200 euro jasoko ditu eta lana promozioa egiteko materialetan erabiliko da. Horrez gainera, irabazlearen lanak Estatu mailako ‘Mi Rincón Favorito’ lehiaketan parte hartuko du. Bigarren saria 100 eurokoa izango da.
Gorbeialde Landa Garapen Elkarteak eta Gorbeialdeko Kuadrillak antolatutako lehiaketaren lehen edizioan 105 pertsonak hartu zuten parte eta Aintzine Larreina Fernández de Leceta izan zen garailea.
Athletic Clubek Kopa irabazi, Gabarra Nerbioi ibaian atera da eta hortxe da Aitor Paredes arrigorriaga. GEURIAn ospakizunak bertatik bertara jarraitu ditugu.
Ver esta publicación en Instagram
Autobus zerbitzu osagarria jarri du Metro Bilbaok Etxebarri eta Basauri artean
Basauri Bonua kanpaina berria martxan izango da apirilaren 22tik maiatzaren 19ra arte
Urreta kiroldegia handitzeko lanak udan hastea aurreikusi du Galdakaoko Udalak
Hego Uribeko dozenaka pentsiodun Gasteizen batu dira 1080 euroko gutxieneko pentsioa aldarrikatzeko
⚪️🔴 GABARRA | Argazkiak | Aupa Aitor Paredes! Talde zuri gorria Kopako txapelketa ospatzen!
